Bilim insanları, bu etki sayesinde medyumlara ve falcılara inandığımızı düşünüyor. Etki ilk olarak 1949’da ABD’li psikolog Bertram Forer tarafından yapılan bir deneyle ortaya kondu.
Forer, üniversite öğrencilerine sözde daha önceden girdikleri bir sınavı temel alarak geliştirilmiş bir kişilik profili verdi. Profiller aslında astroloji kitaplarından alınmış ifadelerden oluşturulmuştu ve deneklerin tümüne aynı liste verilmişti.
Deneklere, ‘Verilen tanımlanan kişiliğinizin temel özelliklerini ne derece yansıttığını sıfırla beş arası puanlandırın.” dendi. Deneklerden beş üzerinden dördü aşan bir ortalama sonuç elde edildi. Kişilik psikologları zaman zaman bilim dallarının zaten sarsıntılı olan inandırıcılığını baltalama tehdidi oluşturduğu için bu fenomenden endişe ederler.
Bütün bu iyi niyetli çabaların iki temel sebebi vardır. Birincisi, hayallerin peşinden gidilir ve kuvvetle istenirse bunları gerçekleştirmenin mümkün olduğu yanılgısıdır. İkincisi, bu kişiler bilgi, beceri ve yetenek arasındaki farkı bilmezler. Bunlar arasındaki farkı yukarıda yazdığımız açıklıkta bilmeseler bile, duyarlı anne-babalar, çocuklarını kendi hayallerindeki mükemmel(ideal) çocuğa dönüştürmeye çalışmazlar. Onları oldukları gibi kabul eder ve ilgi duydukları alanda gelişimlerini desteklerler.
Bunları bir arada düşündüğünüzde, “falcıların”, “psişiklerin” ve “astrologların” insanların yüzüne baka baka nasıl yalan söyledikleri daha da netleşmektedir.
Comments
0 comment